حسابی; سید محموددانشمند ایرانی
تاریخ تولد - وفات: 1281-1371
سید محمود حسابی، دانشمند ایرانی، در سال 1281 در تهران به دنیا آمد. تا چهار سالگی در تهران بود و در هفت سالگی تحصیلات ابتدایی خود را در بیروت و در مدرسۀ کشیشهای فرانسوی آغاز کرد. در همان زمان تعلیمات مذهبی و ادبیات فارسی را نزد مادرش فرا میگرفت. پس از آن در کالج آمریکایی بیروت به تحصیلات خود ادامه داد. در سن هفده سالگی لیسانس ادبیات، و در سن نوزده سالگی لیسانس بیولوژی را اخذ نمود. پس از آن در رشتۀ مهندسی راه و ساختمان از دانشکده فرانسوی مهندسی در بیروت فارغ التحصیل شد. در آن دوران با اشتغال در نقشهکشی و راهسازی، به امرار معاش خانواده کمک میکرد. او همچنین در رشتههای پزشکی، ریاضیات و ستارهشناسی به تحصیلات دانشگاهی پرداخت.
حسابی در دانشگاه سوربن فرانسه، در رشتهٔ فیزیک به تحصیل و تحقیق پرداخت. در سال 1927 میلادی در سن بیست و پنج سالگی دانشنامۀ دکتری فیزیک خود را، با ارائهٔ رسالهای تحت عنوان «حساسیت سلولهای فتوالکتریک»، با درجۀ عالی دریافت نمود. برخی مدعیاند محمود حسابی تنها شاگرد ایرانی آلبرت اینشتین بودهاست.
وی قران و دیوان حافظ را از حفظ میدانست. همچنین بر کتب بوستان و گلستان سعدی، شاهنامه و مثنوی معنوی اشراف کامل داشت. حسابی با شعر و موسیقی سنتی ایران و موسیقی کلاسیک غرب به خوبی آشنا بود. او در نواختن ويولن و پيانو مهارت داشت. حسابی در سال 1957 به عنوان سناتور انتخابی تهران وارد مجلس چهارم سنا شد. همچنین وزیر آموزش و پرورش کابینۀ محمد مصدق هم بود. حسابی با وجود امکان ادامۀ تحقیقات در خارج از کشور، به ایران بازگشت و به پایهگذاری علوم نوین و تأسیس دارالمعلمین و دانشسرای عالی، دانشکدههای فنی و علوم دانشگاه تهران، نگارش دهها کتاب و جزوه و راهاندازی و پایهگذاری فیزیک و مهندسی نوین پرداخت. پروفسور حسابی نشان لژیون دونور فرانسه را هم دریافت کرد.
سید محمود حسابی در 12 شهریور 1371 در ژنو از دنیا رفت.
خدمات: اولین نقشهبرداری فنی و تخصصی کشور،اولین راهسازی مدرن و علمی ایران، اولین مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، پایهگذاری اولین مدارس عشایری کشور، پایهگذاری دارالمعلمین عالی، پایهگذاری دانشسرای عالی، ساخت اولین رادیو در کشور، راهاندازی اولین آنتن فرستنده در کشور، راهاندازی اولین مرکز زلزلهشناسی کشور، راهاندازی اولین رآکتور اتمی سازمان انرژی اتمی کشور، راهاندازی اولین دستگاه رادیولوژی در ایران، محاسبه و تعیین ساعت رسمی ایران، پایهگذاری اولین بیمارستان خصوصی در ایران، به نام بیمارستان گوهرشاد، تدوین اساسنامۀ طرح تأسیس دانشگاه تهران، پایهگذاری دانشکدۀ فنی دانشگاه تهران، پایهگذاری دانشکدۀ علوم دانشگاه تهران و اقدامات بسیار دیگر.
آثار: کتابهای فیزیک دبیرستان، کتابی در تفسیر امواج دوبر در شش رساله، مقالۀ ذرات پیوسته، مقالۀ اثبات نظری بیشتر بودن جرم ذرات شارژ شده به وسیلۀ نور نسبت به الکترون، مقالۀ مدل ذرات بینهایت گسترده، کتاب دیدگانی فیزیک دانشگاه تهران، رسالۀ نظریۀ ذرات بینهایت گسترده